Reklama

Niedziela Lubelska

„Między poczuciem odrębności a świadomością narodową”

Niedziela lubelska 30/2013, str. 4

Grzegorz Jacek Pelica

Pod takim hasłem w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II odbyła się ogólnopolska konferencja, podczas której poddane zostało refleksji współczesne oblicze etniczne polskiej ściany wschodniej. Organizatorem był Instytut Kulturoznawstwa Wydziału Filozofii KUL.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Reklama

Otwierając obrady, dziekan ks. prof. Stanisław Janeczek odniósł się do sytuacji narodowościowej i wyznaniowej w Rzeczypospolitej, w której ważny jest nie tylko szacunek do swojej kultury etnicznej, ale także ubogacanie jej chrześcijaństwem. - To wizja kultury, którą sformułowano w czasach oświecenia, a w której odwoływano się do idei natury ludzkiej wspólnej wszystkim ludziom. Wobec tego, każda odrębność kulturowa traktowana była jako coś mniej ważnego, a nawet czasami wstydliwego. W XX wieku spoglądano na naród podejrzliwie, bo potężne narody miały państwa, często o charakterze potęgi militarnej. Zanim przeżyliśmy ten wiek, Rzeczpospolita Wielu Narodów została w sposób haniebny rozdarta. Gdy odrodziła się III Rzeczpospolita, w sposób wyraźny straszono wizją „bałkanizacji”, że obudzą się demony nacjonalizmu. To przestrzeganie miało swoje źródło w oświeceniowej koncepcji kultury. Natomiast nasze kulturoznawstwo postuluje integralną wizję kultury, z której religii nie wolno wyrugować, w ramach której religia zajmuje istotne i cenne miejsce. Jest ona ważnym elementem tożsamości kultury, jej wartości, ukazując w każdej kulturze ideały wzniosłe: ciągnie kulturę ku górze. Wpisuje się to w pewien spór, który traktuje religię jako zagrożenie, czynnik destrukcyjny, wzbudzający spory albo czynnik nic nieznaczący - mówił Ksiądz Dziekan. Przypomniał też, że otwartość KUL-u stwarza warunki dla kształcenia i wymiany kulturowej, czego dowodem jest 60-osobowa grupa prawosławnych studentów uczelni i dobra współpraca z prawosławnym arcybiskupem diecezji lubelsko-chełmskiej Ablem.

Wśród referentów znaleźli się najlepsi specjaliści z różnych ośrodków naukowych w Polsce: prof. Antoni Mironowicz z Uniwersytetu w Białymstoku, prof. Jarosław Syrnyk z Uniwersytetu Wrocławskiego i prof. Bohdan Halczak z Uniwersytetu Zielonogórskiego. Zebrani, w przeważającej części studenci kulturoznawstwa, mieli możliwość zapoznania się z „renesansem Bojków”, nielicznej mniejszości zamieszkującej pogranicze Polski, Ukrainy (aż po Stary Sambor) i Słowacji, znanej ze Stowarzyszenia „Magury”, bojkowskiej „Watry” i ekomuzeum „W krainie Bojków” w gminie Lutowiska. Diakon P. Siwicki z Kościoła greckokatolickiego naszkicował topografię tego obrządku oraz wyznania paleounickiego (od unii w 1596 r.) - obecnie sto kilkadziesiąt osób w Hrebennem i jego okolicach oraz neounickiego (po 1923 r.) - zamieszkujących głównie w Kostomłotach n. Bugiem.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Interesującym akcentem było wystąpienie A. Mironowicza, poświęcone Białorusinom w Polsce. Przypomniał, że „…deklarowanie «tutejszości» nie jest na Podlasiu niczym nowym, bo tak jest na wielu pograniczach etnicznych. Białorusini to nie tylko prawosławni, ale też (20%) rzymscy katolicy. Podziały na Białostocczyźnie nie przebiegają na linii: katolik - prawosławny, a proces polonizacji przebiegał głównie przez asymilację językową. W Polsce istnieje ok. 30 białoruskich organizacji kulturalno-społecznych, 4 tys. dzieci i 900 młodych (dwa licea) uczą się języka białoruskiego, wielu Białorusinów (jak sam prelegent - przyp. GJP) prowadzi aktywną działalność samorządową. W systemie totalitarnego PRL-u niektórzy Białorusini byli we władzach, ale za cenę wyrzeczenia się swojej tożsamości; inni byli represjonowani. Wielu tamtych działaczy, gdy straciło władzę, to wróciło do swojej białoruskości”.

Wśród polskich bohaterów narodowych z terenów białoruskich pochodził Tadeusz Kościuszko (unita), natomiast ogromne zasługi dla polskiej niepodległości w walce z bolszewikami w 1920 r. położyła Ochotnicza Armia Sprzymierzona gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza, nad głowami której powiewała biało-czerwono-biała flaga niepodległej Białorusi. Białoruscy prawosławni chłopi pod wodzą potomka powstańców listopadowych i styczniowych, w liczbie ponad 3 tys. wyzwalali Polesie Lubelskie, Podlasie, Pińszczyznę aż po Niemen, Styr i Stryj oraz Mozyrz i Rzeczycę, od komunistycznej „apokaliptycznej Bestii” - jak określano bolszewików w ulotkach „bałachowców”. Obecne władze białoruskie skonfiskowały w 2011 r. cały nakład przetłumaczonego na język białoruski pamiętnika „Bałachowcy” S. Lisa-Błońskiego, chociaż sam gen. Bałachowicz jest niekwestionowanym bohaterem narodowym dla wszystkich Białorusinów.

Prowadzący sesję kierownik Katedry Dialogu Kultur i Religii ks. dr Krzysztof Grzesiak zaprezentował również referaty nadesłane przez nieobecnych: Grzegorza Kuprianowicza z UMCS (o Ukraińcach na Chełmszczyźnie i Podlasiu Południowym) i Anny Woźnialis, która przedstawiła sytuację mniejszości litewskiej. Na temat sytuacji grekokatolików w województwie lubelskim mówił diakon P. Siwicki z Lublina, a na tematy relacji polsko-ukraińskich i ukraińsko-białoruskich, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Podlasia, wypowiadał się dr Mikołaj Roszczenko. Z kolei dr Ewa Zając zeprezentowała aktualne problemy etniczno-religijnej mniejszości żydowskiej w Lublinie i we wschodniej Polsce. Większość prelegentów negatywnie odniosła się do przebiegu i wyników spisu powszechnego z 2011 r., który nie odzwierciedla sytuacji etnicznej i religijnej w dzisiejszej Polsce.

Materiały zaprezentowane na konferencji zostaną opublikowane, co pozwoli spopularyzować interesującą problematykę, a być może wzbogacić artykułami nieobecnych na sesji znawców kwestii Tatarów i Łemków.

Podziel się:

Oceń:

2013-07-24 09:52

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Ks. Piotr Pawlukiewicz: "Metanoia - droga do Boga"

Zapraszamy na transmisję na żywo z konferencji ks. Piotra Pawlukiewicza pt: "Metanoia - droga do Boga", która będzie miała miejsce 25.10 o godzinie 18:00 na kampusie Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Konferencja jest organizowana przez ASK Solideo SGGW w ramach cyklu "Plony Życia"

Więcej ...

Jubileusz 2025: Relikwie Jana Marii Vianneya i Jana Eudesa we francuskim kościele w Rzymie

2025-07-11 08:44

Vatican Media

Młodzi, którzy przybędą do Rzymu na Jubileusz Młodzieży będą się mogli pomodlić przed relikwiami św. Jana Marii Vianneya i św. Jana Eudesa. Zostały one sprowadzone do kościoła św. Ludwika, nieopodal Panteonu. Pozostaną tam do 8 września. Okazją jest oczywiście Rok Święty, a także stulecie kanonizacji obu francuskich świętych, o których Pius XI powiedział, że potrafili łączyć niezwykłą świętość życia ze zdumiewającą skutecznością apostolstwa.

Więcej ...

Świadectwo: 52 lata spełnionego małżeństwa. Jak to osiągnąć?

2025-07-11 20:56

Grupa Proelio

Premierowy odcinek nowej kampanii Grupy Proelio "Małżeństwo jest cudem" - "52 lata spełnionego małżeństwa. Jak to osiągnąć?". Bohaterami filmu są Irena i Jerzy Grzybowscy, założyciele inicjatywy Spotkań Małżeńskich, którzy od blisko 50 lat posługują małżonkom ucząc ich dialogu.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Najmodniejsze firany gotowe 2025 – te wzory i tkaniny...

Wiadomości

Najmodniejsze firany gotowe 2025 – te wzory i tkaniny...

Trwa walka ze zdejmowaniem krzyży w... Niemczech. Jest...

Europa

Trwa walka ze zdejmowaniem krzyży w... Niemczech. Jest...

Francja: profanacja w bazylice Sacré-Coeur; mężczyzna...

Kościół

Francja: profanacja w bazylice Sacré-Coeur; mężczyzna...

Abp Kupny: słowa Grzegorza Brauna są niedopuszczalne....

Kościół

Abp Kupny: słowa Grzegorza Brauna są niedopuszczalne....

Zmiany kapłanów 2025 r.

Kościół

Zmiany kapłanów 2025 r.

Watykan: zmiany w nuncjaturach, w tym w Warszawie

Kościół

Watykan: zmiany w nuncjaturach, w tym w Warszawie

Zmarł bp Władysław Bobowski

Kościół

Zmarł bp Władysław Bobowski

Dziewczynka, która przebaczyła swemu zabójcy

Święci i błogosławieni

Dziewczynka, która przebaczyła swemu zabójcy

Niezbędnik Katolika miej zawsze pod ręką

Wiara

Niezbędnik Katolika miej zawsze pod ręką