Reklama

Niedziela Lubelska

Kościelne dzieje Lubelszczyzny

Niedziela lubelska 38/2023, str. VI

Archikatedra św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty to dawny kościół jezuitów

Archiwum parafii archikatedralnej

Archikatedra św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty to dawny kościół jezuitów

Nasza diecezja przechodziła w historii wiele zmian administracyjnych.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Biskupstwo w Lublinie powstało na mocy bulli papieża Piusa VII Quemadmodum Romanorum Pontificum z dnia 23 września 1805 r. Nasza diecezja w obecnym kształcie istnieje od 1992 r.; wtedy św. Jan Paweł II podniósł ją do rangi metropolii, a pasterze zyskali miano arcybiskupów. Tradycje kościelne sięgają jednak początków chrześcijaństwa w Polsce.

Od Krakowa po Lublin

W historii diecezja lubelska przechodziła różne zależności administracyjne, samodzielną jednostką kościelną jest dopiero od dwustu lat. Najdłużej wchodziła w skład archidiecezji krakowskiej jako archidiakonat. Ślady tej administracji znaleźć można w archiwach najstarszych parafii, np. w Bystrzycy. Tereny położone na peryferiach metropolii krakowskiej rzadko interesowały biskupów spod Wawelu, korzystnie sytuacja zmieniła się wraz z powołaniem w Lublinie Trybunału Koronnego (1578 r.). Może największym dobrodziejstwem tamtych czasów było ufundowanie kościoła jezuitów przez krakowskiego hierarchę Bernarda Maciejowskiego; dziś to nasza archikatedra. Od 1790 r. decyzją austriackich zaborców obecne tereny naszej diecezji zostały włączone do diecezji chełmskiej, częściowo zaś do lwowskiej. Zanim na dobre życie kościelnej hierarchii przeniosło się do Lublina, toczyło się w Chełmie i przez kilka lat w Krasnymstawie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Co ZSRR zabrał diecezji

Ciekawym, choć zapomnianym epizodem w historii archidiecezji lubelskiej, jest zabranie kilku parafii przez Związek Radziecki. Nastąpiło to w 1951 r., kiedy władze radzieckie zażądały korekty granicy pomiędzy PRL a ZSRR. Moskwa przyznała Polsce kilka miejscowości w Bieszczadach (m.in. Ustrzyki Górne), w zamian przejmując bogate w węgiel kamienny tereny na wschodzie diecezji lubelskiej. Wskutek tego kilka historycznych parafii naszej diecezji znalazło się w ZSRR, konkretnie w socjalistycznej republice Ukrainy. Bodaj najbardziej dotkliwą stratą było zagrabienie Żwirki, z przepięknie położonym na brzegu Bugu klasztorem bernardynów, obecnie w kompletnej ruinie po pożarze. Do ZSRR przeniesiono także wiekową parafię w Bełzie z podominikańskim kościołem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, dziś także zrujnowanym. Po stronie radzieckiej znalazła się parafia w Krystynopolu (obecnie Czerwonogród) z zabytkowym klasztorem i kościołem bernardynów. Ten sam los spotkał parafię św. Marka w Warężu. Pomniejszona została diecezja lubelska, a stan posiadania powiększyła diecezja przemyska; ta zmiana utrzymuje się do dzisiaj.

Reklama

Nie tylko katolicy

Osobną sprawą jest administracja innych odłamów chrześcijaństwa na Lubelszczyźnie. Wierni obrządku greckokatolickiego, głównie Ukraińcy, przynależą do archidiecezji przemysko-warszawskiej, z kolei wyznawcy prawosławia, także w większości Ukraińcy, są w jurysdykcji Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (zależnego od patriarchatu w Moskwie) w diecezji lubelsko-chełmskiej. Stąd w Lublinie mamy dwóch arcybiskupów, rzymskokatolickiego abp. Stanisława Budzika i prawosławnego abp. Abla Popławskiego. Swojej reprezentacji kościelnej, jak dotąd, nie mają wierni przyznający się do Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego. W ciekawej sytuacji są luteranie, przypisani do ewangelickiej diecezji warszawskiej ze stolicą w Pabianicach. Kościół Polskokatolicki – kilka jego parafii istnieje na terenie naszej diecezji – ma główną siedzibę w Warszawie, a mariawici (parafia w Lublinie) rządzeni są z Wiśniewa na Podlasiu.

Przytaczając te może dziwnie brzmiące w uszach rzymskich katolików zależności, zwracamy uwagę, jak bujną i ciekawą historię mają chrześcijanie na Lubelszczyźnie. Wydaje się, że jej kolejne rozdziały są jeszcze przed nami.

Podziel się:

Oceń:

2023-09-12 14:08

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Szkoła miłości

Jubileusz to czas wdzięczności Bogu i ludziom

Katarzyna Artymiak

Jubileusz to czas wdzięczności Bogu i ludziom

Postawa eucharystyczna, jakiej od swoich uczniów domaga się Jezus, to postawa dzielenia się nie tylko chlebem, ale przede wszystkim miłością – powiedział abp Stanisław Budzik.

Więcej ...

Zmiany kapłanów 2024 r.

Karol Porwich/Niedziela

Maj i czerwiec to miesiąc personalnych zmian wśród duchownych. Przedstawiamy bieżące zmiany księży proboszczów i wikariuszy w poszczególnych diecezjach.

Więcej ...

25 czerwca: Kto dziś gra? Euro 2024

2024-06-25 06:53

PAP/Leszek Szymański

25 czerwca 2024 r. - kolejny dzień piłkarskich zmagań podczas ME 2024! Kto dziś gra?

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Zmiany kapłanów 2024 r.

Kościół

Zmiany kapłanów 2024 r.

Pielgrzymka prezydenckiego kapelana:

Wiara

Pielgrzymka prezydenckiego kapelana: "od Krzyża, do...

Archidiecezja warszawska: reklama z udziałem kard. Nycza...

Kościół

Archidiecezja warszawska: reklama z udziałem kard. Nycza...

Prośmy św. Jana Chrzciciela, aby pomógł nam być...

Wiara

Prośmy św. Jana Chrzciciela, aby pomógł nam być...

Wakacyjny savoir vivre w Kościele

Niedziela Łódzka

Wakacyjny savoir vivre w Kościele

Zmiany personalne w diecezji bielsko-żywieckiej 2024

Niedziela na Podbeskidziu

Zmiany personalne w diecezji bielsko-żywieckiej 2024

Zmiany personalne w diecezji rzeszowskiej

Kościół

Zmiany personalne w diecezji rzeszowskiej

Diecezja kielecka: zmiany kapłanów 2024

Kościół

Diecezja kielecka: zmiany kapłanów 2024

Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy?

Kościół

Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy?