„To, czego nie mogliśmy wykrzyczeć przed światem, zakopaliśmy w ziemi. Niech ten skarb dostanie się w dobre ręce, niech dożyje lepszych czasów, niech zaalarmuje świat” – słowa testamentu 19-letniego Dawida Grabera, który brał udział w zakopywaniu w getcie skrzyń z częścią zbiorów Oneg Szabat (po hebrajsku „Radość Soboty”), stały się tytułem otwieranej wystawy, którą obejrzała Para Prezydencka.

Grzegorz Jakubowski / KPRP

Jak zaznaczył Prezydent, w skrzyniach i blaszanych bańkach, w których ukryto Archiwum, „niczym w arce przetrwała prawda o Holokauście, najstraszniejszej zbrodni w dziejach ludzkości popełnionej przez hitlerowską III Rzeszę Niemiecką na obywatelach Rzeczypospolitej narodowości żydowskiej”. - Archiwum Ringelbluma jest bezcennym świadectwem najtragiczniejszego rozdziału wspólnej historii Polaków i Żydów. Jest bardzo ważnym elementem dziedzictwa Rzeczpospolitej - powiedział Andrzej Duda.

- Dokumentowanie Zagłady uczynili sensem ostatnich lat, miesięcy, dni, godzin, chwil swojego życia. Bo niemal wszyscy zginęli – mówił o świadkach tragedii Prezydent RP. - Ginęli wraz ze swoimi rodakami na ulicach getta, w komorach gazowych Treblinki, powstaniu kwietniowym w getcie warszawskim w 1943 roku – przypomniał Andrzej Duda.

Podkreślając wagę głoszenia prawdy o Zagładzie Żydów współczesnemu światu, Prezydent podkreślił, że w ten sposób kontynuowane jest dzieło Emanuela Ringelbluma i jego współpracowników z Oneg Szabat. - A także dzieło takich ludzi, jak Jan Karski i Witold Pilecki, których raporty niosły władzom emigracyjnym i aliantom zachodnim wiedzę o tragedii Holokaustu wtedy kiedy Niemcy jeszcze go dokonywali – dodał.

Grzegorz Jakubowski / KPRP

Para Prezydencka zwiedziła wystawę „Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu”

Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego utworzono w 1940 r. z inicjatywy Emanuela Ringelbluma, historyka i działacza społecznego, który wraz z grupą współpracowników skupionych w organizacji Oneg Szabat, zbierał i opracowywał szeroko pojętą dokumentację losów Żydów pod okupacją niemiecką. Dokumentowano także życie w warszawskim getcie, a po pierwszych akcjach deportacyjnych materiały ukryto w podziemiu, gdzie przetrwały do połowy lat 40.; dziś stanowią one jedne z najważniejszych świadectw o Zagładzie Żydów Polskich. Na wystawę składają się m.in. oryginalne dokumenty opowiadające o losach mieszkańców getta, bańka na mleko, w której schowano jedną z części Archiwum oraz nigdy wcześniej niepublikowane nagrania filmowe z getta. Ekspozycję można będzie oglądać w Żydowskim Instytucie Historycznym im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie od 16 listopada.